ماجرا از جایی آغاز شد که اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیسجمهوری، یکشنبه ۲۳ دیماه ۱۳۹۷ و در پایان سفر کاری خود به کاشان، از توسعه آبی و راههای مواصلاتی کاشان سخن گفت.
ایشان در دانشگاه کاشان، گفت: «یکی از بهترین خاطرات همه دوران خدمتم، تسهیل انتقال آب زایندهرود به کاشان و تکمیل آزادراه قم به کاشان و وصل شدن آن به اصفهان بود. […] در مقطعی از دوران استانداری، از آیتاللّه هاشمی مجوز انتقال آب زایندهرود به کاشان و همچنین تکمیل آزادراه قم به کاشان و وصل شدن آن به اصفهان را تقاضا کردم، که با پیگیری ایشان و همچنین امامجمعه محبوب و فقید کاشان، مرحوم آیتاللّه یثربی، این مهم انجام شد.»
اما همه ماجرا این نیست. شرح مجدد چگونگی انجام این مهم، از طرف این کمترین، ازآنروست که جوانان کاشانی روایت کامل و صحیحی از تاریخ شهرشان داشته باشند و در گوشهای از تاریخ سیاسی ایران ثبت شود تا آیندگان از گذشته سرزمینشان آگاه شوند.
شکلگیری طرح رساندن آب زایندهرود به کاشان به خرداد ۱۳۷۳ بازمیگردد. در این تاریخ آیتاللّه هاشمی رفسنجانی به کاشان سفر کرد. امامجمعه فقید و عالیقدر کاشان مرحوم آیتاللّه یثربی» که میزبان رئیسجمهوری وقت بودند، فرصت را غنیمت میشمارند تا برخی از مشکلات شهر را در گفتوگوهایشان با رئیسجمهوری مطرح کنند.
آیتاللّه یثربی در گفتوگویی تلفنی با حسین محلوجی «وزیر معادن و فلزات» نظر ایشان را جویا میشود. محلوجی که به اقتضای فعالیتهایش به مشکلات و مسائل کاشان واقف بود، بهدرستی کمآبی را اساسیترین مشکل کاشان تشخیص میدهد و عنوان میکند که کمبود آب در آینده نزدیک باعث مهاجرت مردم از این منطقه خواهد شد و اساساً خشکسالی و کمآبی در شهرهای حاشیه کویر مانند آنچه در گذشته بارها رخداده است، تمدن کهن این حوزه فرهنگی را به خطر میاندازد. محلوجی از آیتاللّه یثربی میخواهد تا به نیابت از مردم شریف کاشان خواستار حل این مشکل از رئیسجمهوری باشد.
در طول سفر آیتاللّه هاشمی رفسنجانی به اصفهان، پس از افتتاح طرح قائم در کارخانه ذوبآهن، که یک روز قبل از مسافرت ایشان به شهر کاشان بود، آیتاللّه هاشمی رفسنجانی از محلوجی درباره مشکلات مردم کاشان میپرسد. در این گفتوگو که اسحاق جهانگیری نیز در مقام استاندار اصفهان حضور داشته و شنونده آن بوده است.
وزیر معادن و فلزات نظر خود را شرح میدهد و بیان میکند که قبل از پیروزی انقلاب برای تأمین آب شهرهای حاشیه کویر ایران مانند سمنان، قم، کاشان، و یزد سازمان برنامه و بودجهی وقت مطالعات وسیعی میکند که اسناد آن نیز هماکنون وجود دارد. در این مطالعات، انتقال آب از سلسلهکوههای البرز و زاگرس به شهرهای اطرافِ کویر مرکزی ایران بهعنوان راهحل مطرح شده است و حالا هم راهی جز این وجود ندارد.
محلوجی سرشاخههای رود کارون و کوهرنگ را برای تأمین آب کاشان پیشنهاد مینمایند و در کنار این راهحل از لزوم فرهنگسازی و آموزش مصرف درست آب سخن میگوید و اجرای توأمان این دو طرح را راهحل نهایی مشکل کمآبی کاشان و شهرهای مانند آن میداند و بدین گونه برای مشکل کمآبی شهر کاشان راهحل پیدا میشود.
گام بعدی اجرای این راهحل است. از آنجا که در بودجه کشور اجرای چنین طرحی لحاظ نشده است، مرحوم آیتاللّه هاشمی رفسنجانی بهدنبال راه تأمین بودجه این طرح میگردد. محلوجی بازهم پیشدستی میکند و راهحل تأمین بودجه را برای رئیسجمهوری چنین شرح میدهد: «وزارت معادن و فلزات دو کارخانه ذوبآهن و فولاد مبارکه را در اصفهان دارد که رویهم پنج میلیون تن فولاد تولید میکنند. شما اگر در مقام رئیس شورای عالی اقتصاد اجازه بفرمایید و موافقت کنید، به هر کیلو از تولیدات ورق، میلگرد، و تیرآهن این دو کارخانه دو تومان اضافه کنیم، سالی ده میلیارد تومان بودجه تأمین میشود و بهراحتی طرح آبرسانی به کاشان اجرا میشود.»
سرانجام شهر کاشان میزبان آیتاللّه هاشمی رفسنجانی میشود. دهها هزار نفر در گرمای کویر به استقبال ایشان میآیند. در یکی از این اجتماعات مرحوم آیتاللّه یثربی در بیانات خود بازهم به مشکل کمآبی اشاره میکند و جمعیت نیز با شعار ” العطش! العطش! ” بر این خواسته تأکید میکنند. آیتاللّه هاشمی رفسنجانی که با مشورت محلوجی راهحل مشکل را یافته است، رسیدن آب زایندهرود به کاشان را نوید میدهد.
در مصاحبه آیتاللّه هاشمی رفسنجانی در پایان سفر سهروزه به استان اصفهان که در ۱۳ خرداد ۱۳۷۳ انجام شده میگوید: «تونل کوهرنگ خیلی طرح عظیمی است. حدود ۲۵۰ میلیون مترمکعب آب را از آنطرف زاگرس به اینطرف میآورد. آبی که همیشه از اول تاریخ ایران هرز میرفته است. میدانیم اینطرف مناطق مرکزی ایران هر قطرهاش باارزش است. اصولاً یکی از کارهای مهم ما در آینده این خواهد بود که از مناطقی که آب زیادی دارند، از آنطرف زاگرس و از جاهای دیگر، آب را به مناطق نیازمند منجمله به منطقه مرکزی منتقل کنیم. […] و بهدنبال همین هم تصمیم گرفتیم که خط لوله انتقال آب از زایندهرود به کاشان را اجرا کنیم که جزء آرزوهای این منطقه بود.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
این مطلب به نقل از بیناد فرهنگ کاشان منتشر شده بود که با تلخیص فراوان و البته با وفاداری به اصل مطلب در سایت بازنشر شد.